Gafil gezme şaşkın, Türk halk edebiyatında ve tasavvuf edebiyatında sıkça kullanılan bir uyarı ve nasihat ifadesidir. Temelde, insanın dünya hayatının geçiciliği karşısında uyanık olması, gaflete düşmemesi ve manevi değerlere önem vermesi gerektiğini vurgular.
Bu ifade, genellikle dervişler, ozanlar ve âşıklar tarafından, insanları uyandırmak, gafletten kurtarmak ve doğru yolu göstermek amacıyla kullanılmıştır. Bu ifadenin amacı, insanın dünya hayatının geçiciliğini idrak etmesini, nefsinin isteklerine kapılmamasını ve Allah'a yönelmesini sağlamaktır. Bu uyarının temelinde, insanın manevi gelişimini desteklemek ve ebedi kurtuluşa ulaşmasına yardımcı olmak yatar.